روش های حل تعارض اخبار در تأویل مختلف الحدیث

نویسندگان

فتحیه فتاحی زاده

فرشته معتمد لنگرودی

چکیده

ابن‏قتیبه دینوری از لغویان و محدثان برجستۀ اهل‏سنت، و دارای آثار فراوانی در زمینة دانش­های مختلف دینی است. در این‏ میان، کتاب تأویل مختلف الحدیث جایگاهی محوری و اساسی در حل تعارض اخبار دارد؛ زیرا ابن‏قتیبه با توجه به شرایط عصری و گسترش منازعات کلامیِ معتزله و اهل تجسیم، به تأویل، جمع و حل تعارض احادیث پرداخته است. این پژوهش می­کوشد همراه با معرفی، شناخت و بررسی روش ابن‏قتیبه در این اثر، علومی را که وی در حلّ تعارض اخبار به کار گرفته، معرفی کند. یافته­های پژوهش گویای آن است که مؤلف در این کتاب با گردآوری احادیث متعارض، راه جمع این تعارض­ها را نشان داده، و سعی او بر این بوده که روایات را به‏گونه­ای جمع کند تا از رد متعارضان دوری جوید. شناخت ابن‏قتیبه از علوم و قواعد ادبی، علوم عقلی، اصول فقه، آموزه­های قرآنی و فقه­الحدیث سبب شده تصویر روشن و فهم درست­تری از روایات ارائه کند. ابن‏قتیبه در تأویل مختلف الحدیث تعارض­ها را به سه شکلِ تأویل­های ناصحیح، جمع و حل تعارض غیرمستقر و مستقر ارائه می­کند. بااین‏همه، تقریباً در همۀ موارد دقت او در پرهیز از طرح روایات، قابل ملاحظه است و ازاین‏رو، می‏کوشد تا حد ممکن راهی برای جمع روایات بیابد؛ همچنین در مواردی معدود در مواجهه با تعارض­های مستقر روایات، میان آنها  ترجیح قائل شده یا نسخ یکی را پذیرفته است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

روش علامه شعرانی در حل تعارض اخبار

چکیده در میان کتاب‌ها و جوامع حدیثی، اخبار فراوانی وجود دارد که به نظر می‌رسد محتوا و مضمون آن‌ها با یکدیگر تعارض دارند. علامه شعرانی‌ از افرادی است که برای بر‌طرف‌کردن تعارض این دسته از اخبار، با کمک روایات اهل بیت(ع) و استناد به علوم معقول و منقول کوشیده ‌است میان موارد متعارض، سازش به وجود آورد و نبود تعارض واقعی میان آنها را نشان دهد. وی در تعارض بدوی و ظاهری اخبار، با تصرف در مدلول یکی از ...

متن کامل

روش علامه شعرانی در حل تعارض اخبار

چکیده در میان کتاب ها و جوامع حدیثی، اخبار فراوانی وجود دارد که به نظر می رسد محتوا و مضمون آن ها با یکدیگر تعارض دارند. علامه شعرانی از افرادی است که برای بر طرف کردن تعارض این دسته از اخبار، با کمک روایات اهل بیت(ع) و استناد به علوم معقول و منقول کوشیده است میان موارد متعارض، سازش به وجود آورد و نبود تعارض واقعی میان آنها را نشان دهد. وی در تعارض بدوی و ظاهری اخبار، با تصرف در مدلول یکی از ط...

متن کامل

تعارض در احادیث و روش های حل آن

چکیده بحث تعادل و تراجیح یا بحث تعارض ادله از مباحث مهم اصولی است که جایگاه خود را از خاتمه و مباحث حاشیه­ای اصول فقه، به حدی به مباحث پایه­ای اصول و فقه الحدیث تغییر داده است که برخی آن را از مهمترین مسائل اصولی و فقه الحدیثی بر شمرده­اند. تعارض بین دو دلیل گاه غیرمستقر است، گاه مستقر. تعارض بین دو دلیل غیر مستقر، از رهگذر جمع عرفی مرتفع و از دایره بحث خارج می­شود، مانند دو دلیل عام و خاص و ...

متن کامل

تاکتیک های حل تعارض در انواع سبک های دلبستگی زوجین

گرچه تعارض یک پدیده ی جهان شمول است، با این حال راه هایی که از طریق آن زوجین تعارض های خویش را مدیریت می کنند تا حدود زیادی متفاوت است. یکی از پارادایم هایی که برای تبیین تعارض و خشونت خانگی به کار می رود، نظریه ی دلبستگی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تفاوت افراد دارای سبک­های مختلف دلبستگی در تاکتیک­های حل تعارض بود. بدین منظور، طی یک مطالعه­ی مقطعی از بین زوجین ساکن شهر تهران،  265 نفر (140 زن و...

متن کامل

بررسی مبانی حل تعارض اخبار نزد محدثان امامیه

چکیده: در مسئله اختلاف اخبار و تعارض روایات، دو پرسش مهم و وابسته به یکدیگر، فرا روی محققان قرار می گیرد: 1- کشف و شناسایی اسباب و علل پیدایش تعارض و اختلاف در احادیث؛ 2- چگونگی علاج و حل اختلاف آن؛ در مجموعه پژوهش های انجام شده درکتب روایی و اصولی و بعضاً فقهی، پاسخ به هر دو پرسش فوق مورد نظر علمای امامیه بوده است، اما با این تفاوت در نگاه،که دانشمندان اصولی بیشترین توان خود را به بحث های ...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشنامه ثقلین

ناشر: پردیس فارابی دانشگاه تهران

ISSN 2383-3157

دوره 2

شماره 1 2015

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023